Wat is een islamitische uitvaart?

De islamitische uitvaart

Een islamitische uitvaart is een sobere, respectvolle begrafenis waarin rituele wassing (ghusl), het inwikkelen in een witte lijkwade (kafan), het gezamenlijk dodengebed (salat al-janazah) en snelle teraardebestelling met oriëntatie richting Mekka centraal staan. In Nederland en België gebeurt dit binnen de wettelijke termijnen en vaak met ondersteuning van moskee, familie en gespecialiseerde uitvaartorganisaties.

De betekenis en achtergrond van de islamitische uitvaart

De islamitische uitvaart draait om waardigheid, eenvoud en snelheid. Het lichaam wordt met zorg gereinigd, eerbiedig gewikkeld en zo snel mogelijk begraven. Crematie is religieus niet toegestaan; begraven is de norm. In de praktijk stemmen families in Nederland en België rituelen af met uitvaartcentrum, begraafplaats of islamitisch grafveld, zodat wassing, gebed en begrafenis naadloos op elkaar aansluiten.

Achtergrond, geschiedenis en ontstaan

Sinds de vroegste islamitische gemeenschappen geldt begraven als voorgeschreven vorm van lijkbezorging. Klassieke en hedendaagse geleerden benadrukken eerbied voor het lichaam, voorkeur voor snelle begrafenis en de afwijzing van verbranding. Ook in Europese context blijft de kern gelijk: ghusl, kafan, salat al-janazah en begrafenis met oriëntatie naar Mekka.

De islamitische uitvaart in de praktijk

Rituele wassing (ghusl)
De overledene wordt gewassen door personen van hetzelfde geslacht, doorgaans in een wasruimte van moskee of uitvaartcentrum. Reinheid en respect staan voorop.

De lijkwade (kafan)
Na de wassing wordt de overledene eenvoudig in witte doeken gewikkeld. Sieraden of make-up worden vermeden; soberheid is leidend.

Het dodengebed (salat al-janazah)
Een korte, staande gebedsdienst met specifieke gebeden en vier takbirs. Dit gebed vindt vaak plaats in of bij de moskee, in een uitvaartcentrum of bij het graf.

Begrafenis en oriëntatie
De begrafenis gebeurt bij voorkeur zeer snel. De overledene wordt op de rechterzij gelegd met het gezicht naar de Kaaba. Veel Nederlandse begraafplaatsen hebben islamitische velden met de juiste uitlijning.

Na de begrafenis
Familie en gemeenschap bezoeken het graf geregeld; invulling van herdenkingsmaaltijden verschilt per cultuur, maar blijft sober.

Verdiepende thema’s binnen de islamitische uitvaart

Islamitische uitvaart en wetgeving

Nederland: begraven of cremeren niet vóór 36 uur en uiterlijk op de zesde werkdag na overlijden. Na crematie moet de as één maand in het crematorium blijven bewaard. (De asregel is voor moslims normaliter niet relevant, omdat crematie verboden is.) Burgemeesters kunnen in uitzonderingen ontheffing verlenen.
België (Vlaanderen): de ambtenaar van de burgerlijke stand verleent toestemming en kan die pas 24 uur na ontvangst van de aanvraag voor begraving of crematie afgeven. Gemeenten kunnen aanvullende bepalingen hanteren.

Islamitische uitvaart en crematie

Crematie is volgens islamitische leer verboden; begraven is verplicht. Dit standpunt is breed uitgedragen in islamitische voorlichting en opnieuw onderstreept in recente berichtgeving.

Balsemen, obductie en repatriëring

Balsemen wordt in principe vermeden; bij internationale repatriëring kan het soms onvermijdelijk zijn.
Obductie is religieus onwenselijk, maar wettelijk toelaatbaar als het strikt noodzakelijk is; beperk dan de reikwijdte.
Repatriëring is mogelijk, maar leidt vaak tot vertraging; steeds meer families kiezen daarom voor lokale begrafenis op islamitische velden in Nederland of België.

Islamitische uitvaart en eeuwige rust

Er bestaan in Nederland islamitische begraafplaatsen en velden met lange of permanente graftermijnen, passend bij de wens om graven niet te ruimen. Voorwaarden verschillen per locatie, dus controleer dit vooraf.

Veelgestelde vragen over de islamitische uitvaart

Waarom is crematie niet toegestaan bij een islamitische uitvaart?
Vanwege de plicht tot begraven en de eerbied voor het lichaam; verbranding wordt afgewezen.

Wat betekent ‘richting Mekka’ precies?
Graf en lichaam worden georiënteerd naar de Kaaba; Nederlandse begraafplaatsen bieden hiervoor islamitische velden.

Hoe snel moet een islamitische uitvaart plaatsvinden?
Zo snel mogelijk, idealiter binnen 24 uur, maar altijd binnen de wettelijke termijnen: Nederland 36 uur minimum, zesde werkdag maximum; in Vlaanderen toestemming pas na 24 uur vanaf de aanvraag.

Wie verricht de ghusl en wie leidt het gebed?
De ghusl gebeurt door personen van hetzelfde geslacht met kennis van de handeling; het dodengebed wordt doorgaans geleid door een imam of een aanwezige met religieuze kennis.

Zijn er islamitische grafvelden in Nederland en België?
Ja. Diverse begraafplaatsen hebben velden met juiste oriëntatie en aangepaste voorzieningen; informeer lokaal naar beschikbaarheid en graftermijnen.

Extra informatie en inspiratie

Lees meer over culturele en religieuze vormen van afscheid:

Meer lezen over verwante thema’s? Afro-Surinaamse uitvaart, Multiculturele uitvaart, Boeddhistische uitvaart, Chinese begrafenis, Hindoestaanse uitvaart, Kerkelijke uitvaart, Joodse uitvaart

Blogs en pagina's:

Tot slot

De islamitische uitvaart verbindt eenvoud, snelheid en diepe eerbied. Door tijdig af te stemmen met moskee, uitvaartleider en begraafplaats ontstaat een waardig afscheid dat trouw blijft aan geloof en traditie, passend binnen de mogelijkheden in Nederland en België.

Wilt u meer weten over manieren om de herinnering tastbaar te maken? Bekijk onze gedenkmonumenten en grafdecoratie of neem contact met ons op voor persoonlijk advies.