Wat is een lijkwade?

De lijkwade bij het afscheid

Een lijkwade is een grote doek waarin een overledene wordt gewikkeld in plaats van in een traditionele doodskist. De lijkwade biedt een natuurlijk en intiem alternatief en geeft nabestaanden de mogelijkheid om hun dierbare op een sobere, persoonlijke en vaak duurzame manier te begeleiden naar de laatste rustplaats.

De oorsprong van een lijkwade

Het gebruik van een lijkwade is eeuwenoud. In veel culturen, zoals het jodendom en de islam, is de lijkwade het traditionele omhulsel bij een begrafenis. Ook in boeddhistische en hindoeïstische tradities wordt de overledene vaak in doeken gehuld. In oude christelijke tradities symboliseerde de lijkwade gelijkheid: ongeacht status of rijkdom werd iedereen in een eenvoudige doek ter aarde besteld.

In Nederland werd de doodskist lange tijd als vanzelfsprekend gezien. Tegenwoordig, met de groeiende aandacht voor eenvoud en duurzaamheid, wint de lijkwade opnieuw aan betekenis. Vooral bij natuurbegrafenissen of wanneer families kiezen voor een minimalistisch en ecologisch afscheid, wordt de lijkwade steeds vaker gebruikt.

Hoe ziet een lijkwade er uit?

lijkwade opbaarplank

Een lijkwade is doorgaans gemaakt van natuurlijke, biologisch afbreekbare materialen zoals katoen, linnen, hennep of wol. Steeds vaker wordt gekozen voor duurzame stoffen met keurmerken zoals GOTS of Fairtrade. De overledene wordt liefdevol in de doek gewikkeld, vaak met kleine persoonlijke voorwerpen zoals bloemen, foto’s of een brief. Voor kinderuitvaarten bestaan er speciale, kleinere en zachte varianten.

Het gebruik van de lijkwade

Het gebruik van een lijkwade verloopt meestal stap voor stap:

de overledene wordt gewassen en verzorgd;
de lijkwade wordt zorgvuldig uitgespreid;
de overledene wordt door de nabestaanden in de doek gewikkeld;
de lijkwade wordt op een stevige opbaarplank of draagbaar gelegd;
tijdens de uitvaart kan de lijkwade zichtbaar blijven of eenvoudig worden bedekt;
bij begrafenis of crematie dient de lijkwade als natuurlijk omhulsel.

Praktische en juridische aspecten

Nederland: een lijkwade is wettelijk toegestaan als alternatief voor een kist, mits de overledene op een stevige opbaarplank ligt die gedragen kan worden. Begraafplaatsen of crematoria kunnen aanvullende eisen stellen aan draagbaarheid en materiaal.
België: hier blijft een kist verplicht. Een lijkwade kan alleen in combinatie met een eenvoudige of ecologische kist worden toegepast. Er is wel steeds meer aandacht voor duurzaamheid, waardoor de discussie over alternatieven groeit.

De betekenis van een lijkwade voor nabestaanden

Een lijkwade geeft het afscheid een zachte, sobere en natuurlijke uitstraling. Voor nabestaanden kan het wikkelen in een doek een diep emotioneel moment zijn. Het benadrukt eenvoud en verbondenheid met de natuur, en wordt vaak gezien als een symbool van gelijkheid: iedereen gaat in dezelfde eenvoud de dood tegemoet.

Het gebruik van een lijkwade kan voor families persoonlijker en menselijker aanvoelen dan een kist. De overledene blijft zichtbaar en nabij tot het laatste moment, wat de beleving van het afscheid intenser maakt.

Veelgestelde vragen over een lijkwade

Is een lijkwade toegestaan in Nederland en in België?
Ja, een lijkwade is wettelijk toegestaan, mits er gebruikgemaakt wordt van een stevige draagplank. In België blijft vooralsnog het gebruik van een kist verplicht en kan een lijkwade alleen in combinatie met een kist toegepast worden.

Wat kost een lijkwade gemiddeld?
De prijzen variëren meestal tussen € 300 en € 900, afhankelijk van materiaal en ontwerp.

Kan een lijkwade gepersonaliseerd worden?
Ja, lijkwaden zijn vaak verkrijgbaar in verschillende stoffen, kleuren en patronen. Sommige families kiezen voor een handgemaakte of zelfs zelfgemaakte doek.

Wordt een lijkwade ook bij crematies gebruikt?
Ja, ook bij crematie mag een lijkwade worden toegepast, zolang deze uit brandbare materialen bestaat.

Mag ik aanwezig zijn bij het inwikkelen van de overledene?
In veel gevallen wel. Voor nabestaanden kan dit een waardevol en troostend moment zijn.

Lees verder over verwante onderwerpen

Wilt u meer weten? Lees ook onze pagina’s over: doodskist en afleggen

Inspiratie uit onze blogs:

Een persoonlijk en liefdevol gedenkteken

Wilt u meer weten over manieren om de herinnering levend te houden, zoals met een lijkwade of andere gedenkmogelijkheden? Bekijk ons assortiment urnen, assieraden, gedenkmonumenten en grafdecoratie of neem gerust contact met ons op voor persoonlijk advies.